हाथी
के साथी
മിലാനി എന്ന വായനക്കാരന് പിട്ടാര മാഗസിനില് എഴുതിയ സംഭവവിവരണം. മനുഷ്യനില്ലാതെപോയ 'മനുഷ്യത്വം' എന്തെന്ന് ആനകള് കാട്ടിക്കൊടുത്തതിന്റെ ഈ വിവരണം നമ്മെ ലജ്ജിപ്പിക്കുകയും പിന്നെ ചിന്തിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യും,തീര്ച്ച!
|
आशय:
भारी
मात्रा में जंगल की कटाई
पशु-पक्षियों
की भूखमरी एवं बेघर हो जाने
की वजह बन जाती है।
सहायक
सामग्री:
सी.डी.
दृश्य
-
जानवरों
की लाश पर भी अत्याचार ,
पशु-पक्षियों
पर होनेवाले अत्याचार पर
आधारित कोई रपट ,स्लाइड
। वर्तमानकालिक क्रियाओं
का चार्ट या स्लाइड
|
रपट
के प्रस्तुतीकरण के साथ कक्षा
शुरू करें -
फरीदाबाद: 10 मई : बंदर के भय से सेक्टर-21 सी. में महिला ने दो मंजिले मकान से छलाँग लगा दी। जिससे उसके चेहरे व नाक की हड्डियाँ टूट गईं । गंभीर हालत में उन्हें अस्पताल में भर्ती कराया गया है। इस घटना से सेक्टरवासी बंदरों से खौफजदा है। इससे पहले भी यहाँ अनेक हादसे हो चुके हैं। बंदरों के आतंक से निजाद पाने के लिए स्थानीय लोग शिकायत करेंगे। बंदरों को पकड़ने में निगम को नाकाम बताते हुए लोगों ने अब निगमायुक्त से बंदरों को मारने की अनुमति लेने का फैसला किया है ताकि इस समस्या से खुद निपटा जा सके।
(खौफ: भय, निजाद: रक्षा)
|
?
महिला
ने दुमंजिले मकान से क्यों
छलाँग लगा दी?
?
नगर
में बंदरों का आतंक क्यों हो
रहा है?
?
स्थानीय
लोगों ने किसकी अनुमति लेने
का प्रयास किया है?
क्या
यह उचित है?
उत्तर
बताने का अवसर दें।
- भारी मात्रा में जंगल की कटाई से जानवरों के बेघर हो जाना, प्रकृति का असंतुलन होना आदि समस्याएँ आ जाती हैं।इस ओर संकेत करते हुए मिलानी की घटना "हाथी के साथी" पढ़ें।
अगला अंतर - (खबर मिलते ही.....उसे सताना नहीं छोड़ा।)
? हाथी की लाश से गाँववालों का व्यवहार कैसा था? ? अपने साथी की लाश को हाथियों ने कैसे दफनाया? ? हाथी के मामले में नियमपालक उसके वंचक बन गए हैं। यह कहाँ तक सही है? ? अगर गाँववालों की जगह आप होते तो हाथी की लाश से कैसा व्यवहार करते? हाथी के बेघर होने में मानव समाज का असंगतिपूर्ण विकास कहाँ तक जिम्मेदार है? टिप्पणी तैयार करें। ? मनुष्य जंगल की कटाई क्यों करते हैं? ? इससे जंगली जानवरों की कैसी हालत होती है? ? जंगली जानवरों के बेघर होने से मानव को क्या नुकसान होता है? ? इसपर मानव की जिम्मेदारी कहाँ तक है? |
रपट
तैयार करें-
(पाठ्यपुस्तक
पृ.
21.)
छात्र
चित्रवाचन करें,
प्रसंग
पहचानें।
?
चित्र
में आप क्या देखते हैं?
?
इन
जानवरों की हालत कैसी है?
?
क्या
मानव का जानवरों से ऐसा व्यवहार
उचित है?
क्यों?
टिप्पणी
तैयार करें।
पाठ्यपुस्तिका
की "मैंने
क्या किया"
शीर्षक
पर दी गई जाँच सूची का इस्तेमाल
करें।
भाषा
की बात -
विशेषण
प्रक्रिया
खंड
का वाचन करें। (पाठ्यपुस्तक
पृ.
21)
?
रेखांकित
शब्द किसकी सूचना दे रहे हैं?
?यहाँ
क्रिया का व्यापार किस काल
में हो रहा है?
?
इन
काल-रूपों
में क्या अंतर है?
?
किस-किस
प्रसंगों में ऐसे क्रियारूपों
का प्रयोग होता है?
वर्तमानकालिक
क्रियाओं का चार्ट या स्लाइड
दिखाएँ।
इस
इकाई के पाठों से वर्तमानकालिक
क्रियारूप छाँटें और उनका
प्रयोग समझें।
भाषा
की बात -उद्घोषणा-
उद्घोषणा
का ध्यानपूर्वक वाचन करें।
उसका
आशयग्रहण करें। संबोधन,
समय,
स्थान,
तिथि,
कार्य
आदि पर ध्यान रखें।
संक्षिप्त
एवं स्पष्ट भाषा शैली से परिचय
पाएँ।
उद्घोषणा
प्रस्तुत करने का अवसर छात्रों
को दें।
अध्यापक
नमूना प्रस्तुत करें।
उद्घोषणा
तैयार करें।
स्कूल
के कई कार्यक्रमों से किसी
एक का चयन करें।
कार्यक्रम
पूर्ण रूप से तैयार करें।
समय,
स्थान,
तिथि,
कार्य
जोड़ें।
संबोधन
पर ध्यान दें।
संक्षिप्त
एवं स्पष्ट भाषा शैली से
उद्घोषणा तैयार करें।
भाषा
की बात -
विश्लेषण
दीप्ती
की डायरी टी.बी.
पृ.
23 पढ़ें।
डायरी
ध्यान से पढ़ें,
रेखांकित
क्रियारूपों पर ध्यान दें।
?
रेखांकित
क्रियाएँ किस काल की सूचना
देती हैं?
अन्य
उदाहरण दें।
इकाई
के पाठों से भविष्यत्कालीन
क्रियारूप छाँटकर लिखें।
विश्लेषण-
पोस्टर
पोस्टर
का वाचन करें।
कार्यक्रम
पहचानें।
कार्यक्रम
को सफल बनाने के लिए क्या-क्या
करेंगे?
इन
बातों पर चर्चा करें।
प्रदर्शनी
कैसे चलाएँगे?
किन-किन
साहित्यकारों के चित्र इकट्ठा
करेंगे?
कौन-कौन-सी
प्रतियोगिताएँ चलाएँगे?
कवितापाठ
का मूल्याँकन कौन करेंगे?
सार्वजनिक
सम्मेलन में स्वागत भाषण,
अध्यक्षीय
भाषण,
कृतज्ञता
ज्ञापन आदि कौन-कौन
करेंगे?
उद्घाटन
करने के लिए किसको आमंत्रित
करेंगे?
पारिभाषिक
शब्दावली टी.बी.
पृ.
25.
पारिभाषिक
शब्दों से परिचय पाएँ।
ये
पारिभाषिक शब्द किस विभाग से
संबंधित हैं?
संचार
संबंधी अन्य दो पारिभाषिक
शब्द लिखें।
अतिरिक्त
कार्य
पत्नी
: POSTMAN
आया है।
डाकिया:
एक
REGISTERED
LETTER है।
पति:
कहाँ
से है?
डाकिया:
तिरुवनंतपुरम
से। यहाँ हस्ताक्षर कीजिए।
पति:
इनमें
नया STAMP लगाया
गया है।
पत्नी:
एक INLAND LETTER CARD मिलेगा जी?
डाकिया:
नहीं
जी,
डाकघर
में जाइए।
हमने
क्या किया?
- रपट द्वारा प्रवेश प्रक्रिया चलाई
- समस्या निर्धारित की
- अंकित वाचन कराया
- टिप्पणी तैयार कराई
- रपट लिखवाई
- वर्तमानकालिक क्रियारूपों की अवधारणा बनाई
- उद्घोषणा लिखवाई
- पोस्टर तैयार कराया
- पारिभाषिक शब्दों का परिचय दिया
നന്നായിരിക്കുന്നു, എന്നല്ല. വളരെ നന്നായിരിക്കുന്നു.ഓരോ പാഠഭാഗങ്ങലും ഇത്ര മൈക്രോലെവലില് അവതരിപ്പിച്ചത് നന്നായിരിക്കുന്നു. ഈ ബ്ലോഗിനു പിന്നില് പ്രവര്ത്തിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഭാഷാ സ്നേഹികളായ അദ്ധ്യാപകര്ക്ക് അഭിനന്ദനങ്ങള് !!!!!!!!!!!!!!!!
ReplyDeleteചിത്രങ്ങള് കൊടുക്കുമ്പോള് ഭീകര രംഘങ്ങള് ഒഴിവാക്കണമോ എന്ന് ആലോചിച്ചു. അപ്പോഴാണ് തോന്നിയത്. ചിത്രത്തിലെ, നിഷ്കരുണം മനുഷ്യന് ചെയ്യുന്ന കോപ്രായങ്ങളാണല്ലോ വിഷയം.
ReplyDeleteസക്കീന,
ReplyDeleteനന്ദിയണ്ട്.ഒരു സക്കീനയെങ്കിലും എല്ലാം അറിയുന്നുണ്ടല്ലോ...!
കയറിയിറങ്ങി പോകുന്നവര് ധാരാളം.പക്ഷേ എലാവര്ക്കും മൗനം. 8,9 ടീച്ചിംഗ് മാനുവല് ചെയ്യാന് കഴിയുന്നവര് ഹിന്ദി ബ്ലോഗുമായി ബന്ധപ്പെടുക.ഫോണ് നമ്പരുകളും ഇ മെയില് വിലാസവും വുഷന് പേജിലുണ്ട്.
വളരെ ആലോചിച്ച് ,കൂട്ടിയും കിഴിച്ചും നോക്കിയിട്ടാണ് ചിത്രം ഇടാന് തീരുമാനിച്ചത്.അതിന് മുന്പ് കുട്ടികള്ക്ക് കാണാന് അവസരം നല്കി , പ്രതികരണം നിരീക്ഷിക്കുകയും ചെയ്തു.പോസിറ്റീവായ പ്രതികരണമാണ് ചിത്രം നല്കിയത് എന്ന തോന്നല്കൊണ്ടാണ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചതും.അനുഭവത്തിലൂന്നിയ അഭിപ്രായങ്ങള് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു
ReplyDeleteവളരെ നന്നായിട്ടുണ്ട്.ക്ലാസ്സില് ഈ പാഠം എടുക്കാന് പോകുന്നേയുള്ളു.pdf കൂടി നല്കിയിരുന്നെങ്കില് കുറച്ചുകൂടി എളുപ്പത്തില് ഉപയോഗപ്പെടുത്താമായിരുന്നു എന്ന അഭിപ്രായം കൂടിയുണ്ട്.ഞാന് ഈ ബ്ലോഗ് കുട്ടികള്ക്ക് പരിചയപ്പെടുത്തി.നല്ല അഭിപ്രായം.
ReplyDeleteഒരു സക്കീനയെങ്കിലും എല്ലാം അറിയുന്നുണ്ടല്ലോ...!
ReplyDeleteഎന്ന് പറഞ്ഞ് ചൂടാവാതെ മാഷേ.
thangalude eee sramam sarikkum abhinanthanarham...
ReplyDeleteസക്കീനയോട് വളരെയധികം യോജിക്കുന്നു.ഈ ബ്ലോഗിന് പിന്നില് പ്രവര്ത്തിച്ചവര്ക്ക് അഭിനന്ദനങ്ങള്..!!!!!
ReplyDeleteഅഭിനന്ദങ്ങള്ക്ക് നന്ദി. പക്ഷേ ഇത്തരം ചര്ച്ചകളോടൊപ്പം ഈ ഉല്പ്പന്നങ്ങള് ക്ലാസ് റൂമില് പ്രാവര്ത്തികമാക്കിയപ്പോഴുണ്ടായ പ്രതിക്രിയകളും അനുഭവങ്ങളും പങ്കു വെയ്ക്കാന് കഴിയണം. അതിനുള്ള ഒരു ഇടമായി ചര്ച്ചാവേദിയെ മാറ്റുമ്പോഴാണ് ആശയപരമായ ആശങ്കകള് അകറ്റാന് കഴിയൂ എന്നാണ് എനിക്ക് തോന്നുന്നത്.സ്കൂള് തല ഉല്പ്പന്നങ്ങള് അയച്ചുതരുമ്പോള് ഫോട്ടോ കൂടി ഉള്പ്പെടുത്തിയാല് നന്നായിരിക്കും
ReplyDeleteഈ ബ്ലോഗിനു പിന്നില് പ്രവര്ത്തിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഭാഷാ സ്നേഹികളായ അദ്ധ്യാപകര്ക്ക് അഭിനന്ദനങ്ങള്
ReplyDeleteനന്നായിരിക്കുന്നു!
ReplyDeleteഗംഭീരം!!
സൂപ്പര്!!!
ഹോ! എനിക്കു വയ്യ,
അമ്പട ഞാനേ,അല്ല ആനേ..!!!!!
നന്നായിരിക്കുന്നു!
ReplyDeleteഗംഭീരം!!
സൂപ്പര്!!!
kaliyakkenda naradare........